Pochodzi z Azji i pomimo początkowego zachwytu, jaki wywołał na starym kontynencie, obecnie uważany jest za jeden ze stu najgroźniejszych chwastów, które można spotkać na działce. Wydaje się więc trudne do uwierzenia, że w Europie rdestowiec japoński (ostrokończysty) uprawiano w ogrodach botanicznych i parkach dworskich oraz w ogródkach jako roślinę miododajną. W Polsce aktualnie uznaje się go za gatunek zagrażający rodzimej przyrodzie, w związku z czym jego uprawa jest zabroniona. Pomimo towarzyszącej mu złej sławy nie można rdestowcowi odmówić jednego – jest bogatym źródłem resweratrolu, związku o dużym znaczeniu dla naszego organizmu.

TRUDNA NAZWA, CIEKAWY PARADOKS

Nazwa najcenniejszego składnika rdestowca jest trudna do wymówienia. Pomimo tego warto się z nią oswoić z uwagi na szereg właściwości, które posiada resweratrol. Niewątpliwie ten antyoksydant znany jest przede wszystkim jako składnik winogron i czerwonego wina. Pomimo tego to właśnie rdestowiec zawiera go najwięcej, a tym samym stanowi główne źródło pozyskiwania resweratrolu potrzebnego do produkcji suplementów. Resweratrol można również znaleźć w:

  • orzeszkach ziemnych,
  • owocach jagodowych,
  • soi,
  • kakao,
  • skórce pomidorów.

Bez wątpienia ciekawe są okoliczności, w których resweratrol zdobył swoją popularność. Narodziła się ona bowiem w momencie, kiedy spożycie czerwonego wina powiązano z tzw. „francuskim paradoksem”. Polega on na tym, że w basenie M. Śródziemnego pomimo diety obfitującej w tłuszcze nasycone śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych jest wyjątkowo niska. Dlatego faktem tym zainteresowali się naukowcy. W rezultacie doszli do wniosku, że to właśnie resweratrol, zawarty w spożywanym w umiarkowanych ilościach czerwonym winie, odpowiada za dobrą kondycję ich serc.

RESWERATROL NAUKOWYM OKIEM

Wiemy już, że resweratrol to antyoksydant. Warto podkreślić fakt, że jest on związkiem pochodzenia roślinnego, polifenolem należącym do grupy flawonoidów. Ze względu na specyficzną budowę zaliczany jest do fitoestrogenów, czyli hormonów roślinnych o działaniu podobnym do estrogenu – żeńskiego hormonu płciowego. Co ciekawe resweratrol jest syntetyzowany przez rośliny w wyniku ich reakcji obronnej na działanie szkodliwych czynników zewnętrznych. Należy zaliczyć do nich uszkodzenia mechaniczne, infekcje grzybicze czy promieniowanie UV. Z tego względu resweratrol jest zaliczany do grupy fitoaleksyn, czyli związków chemicznych wytwarzanych przez rośliny w odpowiedzi na atak patogenów. W przypadku organizmu ludzkiego resweratrol w 70% wchłaniany jest w jelicie cienkim. Stamtąd wraz z krwią transportowany jest do wątroby, gdzie jest metabolizowany, a następnie wydalany wraz z moczem i żółcią. Podsumowując trzeba dodać, że ze względu na wysoką aktywność biologiczną resweratrolu wykazano szereg jego korzystnych działań:

  • antyoksydacyjne,
  • przeciwzapalne,
  • przeciwstarzeniowe,
  • kardioprotekcyjne,
  • neuroprotekcyjne,
  • przeciwnowotworowe.

RESWERATROL DBA O SERCE

Trudny do przecenienia jest dobroczynny wpływ resweratrolu na układ sercowo-naczyniowy. Dość wspomnieć, że związek ten obniża ryzyko chorób sercowych i robi to na kilku płaszczyznach:

  • hamuje proces peroksydacji, czyli utleniania lipidów,
  • powoduje ograniczenie procesu wchłaniania cholesterolu LDL przez ściany naczyń krwionośnych,
  • hamuje proces agregacji, czyli zlepiania płytek krwi i tworzenia się zakrzepów.

Działania te potwierdziły badania naukowe m.in. na myszach. Gryzonie, którym dodawano resweratrol do jedzenia mogły po jakimś czasie „pochwalić się” spadkiem narastania zmian miażdżycowych w tętnicach. Bezsprzecznie do gamy kardioprotekcyjnych właściwości resweratrolu należy też zaliczyć obniżanie ciśnienia krwi oraz hamowanie syntezy wolnych rodników. Istotnie, badanie przeprowadzone na osobach z chorobą wieńcową wykazało poprawę przepływu krwi już po 60 minutach od podania resweratrolu, natomiast u badanych zdrowych mężczyzn zaobserwowano poprawę funkcji śródbłonka po podaniu tego związku. Bez wątpienia są to korzyści na tyle istotne dla zdrowia, że warto pomyśleć o suplementacji resweratrolu na co dzień.

W CZYM JESZCZE MOŻE POMÓC?   

Resweratrol bardzo korzystnie wpływa nie tylko na pracę serca. Nie można pominąć faktu, że udowodniono również jego działanie przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe oraz profilaktyczne w przypadku chorób neurodegeneracyjnych. Szczegóły poniżej:

Działanie Przykłady
przeciwwirusowe
  • dodatek resweratrolu do diety myszy z wirusem grypy wyraźnie obniżył ich śmiertelność
  • w badaniach in vivo zaobserwowano dzięki temu składnikowi zahamowanie replikacji wirusa HIV, opryszki czy cytomegalii
przeciwnowotworowe
  • resweratrol blokuje poszczególne etapy procesu nowotworzenia
  • hamuje proces namnażania się komórek nowotworowych,
  • hamuje proces ekspresji genów odpowiedzialnych za procesy nowotworowe
  • zwiększa efektywność chemioterapii i radioterapii
profilaktyka i leczenie chorób neurodegeneracyjnych
  • wykazuje działanie neuroprotekcyjne m.in. poprzez obniżenie toksyczności beta-amyloidu w komórkach hipokampu – jest to patologiczne białko charakterystyczne dla choroby Parkinsona i Alzheimera

Powyższe zestawienie nie pozostawia żadnych wątpliwości, że resweratrol jest substancją o bardzo dużym potencjale. Bezsprzecznie włączenie go do diety przynosi szereg korzyści, a jego działanie antyoksydacyjne zdaje się wybrzmiewać w przypadku resweratrolu szczególnie mocno.

A TO I TAK JESZCZE NIE WSZYSTKO

Okazuje się bowiem, że resweratrol może jeszcze więcej. Niebagatelny pozostaje jego wpływ na regulację równowagi energetycznej organizmu. Wzbogacenie diety o tę substancję prowadzi do aktywacji genów długowieczności oraz naśladowania skutków restrykcji kalorycznych. Warto dodać, że dochodzi wówczas do aktywacji białka SIRT1 z rodziny sirtuin, wpływającego na regulację apetytu poprzez ograniczenie ilości pobieranej energii. Omawiając tak szerokie spectrum działania resweratrolu nasuwa się automatycznie pytanie o bezpieczeństwo stosowania tego składnika np. Choć resweratrol jest substancją stosunkowo bezpieczną (nie określono dawki śmiertelnej czy toksycznej dla tego związku), zawsze istnieje jednak ryzyko wystąpienia skutków ubocznych. W tym przypadku mogą się one pojawić w momencie przyjmowania bardzo wysokich dawek. Prowadzić to może do wzrostu stężenia kreatyniny, ALAT, ASPAT, bilirubiny i albuminy we krwi przy jednoczesnym obniżeniu stężenia hemoglobiny, hematokrytu i czerwonych krwinek. Jak w przypadku każdego związku do suplementacji należy podchodzić więc w sposób indywidualny i rozsądny, jednak korzyści płynące ze stosowania resweratrolu są niepodważalne.

 

Autor: Patrycja Kamińska – dietetyk

Literatura:

  1. Prozdrowotne Właściwości Resweratrolu. A. Kopeć, E. Piątkowska, T. Leszczyńska, R. Bieżanowska-Kopeć; Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 2011, 5 (78), 5 – 15.
  2. Czerwone wino, procyjanidy, resweratrol i długowieczność. Władysław Sinkiewicz; Kardiologia po Dyplomie 2010; 9 (8): 95-98.
  3. Resweratrol Jako Dobroczyńca W Profilaktyce Chorób Układu Krążenia. B. Olas; Problemy Nauk Biologicznych Tom 55 2006; Nr2–3: 277–285.
  4. Resweratrol – aktualny stan wiedzy. J. Przysławski, M. Dzięcioł; Bromat. Chem. Toksykol. – Xlv, 2012, 4, Str. 1166–1174.
  5. Rola resweratrolu w regulacji metabolizmu komórkowego.M. Pieszka, P. Szczurek, K. Ropka-Molik, M. Oczkowicz, M. Pieszka; Postepy Hig Med Dosw (online), 2016; 70: 1117-1123.
  6. Biologiczna wielofunkcyjność resweratrolu i jego pochodnych. J. Mikuła-Pietrasik, A. Kuczmarska, K. Książek; Postępy Biochemii 61 (4) 2015.